KUŞ GRİBİ

KUŞ GRİBİ

Avian influenza (AI), tavuk vebası veya kuş gribi olarak da adlandırılan, özellikle evcil kanatlılarda solunum ve sindirim sistemine ait belirtilerle ortaya çıkan ve kanatlılarda kitlesel ölümlere neden olan viral bir hastalıktır.

Hastalığın ülkelere yayılmasında göçmen kuşları önemli rol oynamış ve göç yolları boyunca hastalık ortaya çıkmıştır.

BULAŞMA

Göçmen kuşlarla direkt temas veya bunların dışkılarıyla bulaşık maddelerle temas sonucu, evcil kanatlılar arasında bulaşık yem, su, ekipman ile hastalığa yakalanmış kanatlı ve kanatlı ürünleriyle bulaşma olduğu gibi insan hareketleriyle kümesler arasında da bulaşma oluşur.

Rüzgarla yayılma sınırlıdır, ancak çok yakın kümesler için problem yaratır.

Böcekler, kan emici sinekler ve kemiriciler vasıtasıyla hasta hayvandan sağlıklı hayvanlara bulaşabilir.

BELİRTİLER

Hastalık bulaştıktan 24–36 saat sonra belirtiler görülmeye başlar. Hasta hayvanlar 1–7 gün içerisinde ölürler.

Vücut ısıları yükselir, tüyleri kabarır, iştahsızlık, durgunluk, şiddetli ishal görülür. Yumurta verimi azalır hatta durur. Yüz, boyun ve göğüs bölgesinde şişlikler ve morluklar dikkati çeker. Kitle halinde ani ölümler görülür.

HAYVANLARDA DURGUNLUK, İŞTAHSIZLIK, SOLUNUM GÜÇLÜĞÜ, İSHAL VE KİTLESEL ÖLÜM GÖRÜRSENİZ MUTLAKA YETKİLİLERE HABER VERİN. İHBARI ZORUNLU BİR HASTALIKTIR.

İNSANLARDA

Etkenin normalde insanlar için hastalık yapıcı özelliği yoktur. Ancak, yapısındaki mutasyon sonucu oluşan değişikliklerle birlikte insanlarda da hastalık yapabilme özelliği kazanmaktadır.

Kuş gribinin insandan insana bulaşması söz konusu değildir.  Dünyada şu ana dek doğru biçimde yapılan toplu itlaflarda da insana bulaşma saptanmamıştır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) insandan insana geçiş olmadığının altını çizmektedir. Hastalık, hasta veya hastalıktan ölmüş hayvanlara temas edilmesi, bu hayvanların gözyaşı, burun akıntısı, boğaz akıntısı veya dışkılarıyla temas edilmesi ya da bu hayvanlara ait atıklarla kirlenmiş yüzeylere temas edilmesiyle insanlara bulaşır. Ayrıca, hastalık etkeninin karıştığı havanın solunmasıyla da bulaşma olmaktadır.

İnsanlarda tipik grip benzeri belirtiler gözlenir. Hastalığı aldıktan 2-4 gün içinde belirtiler görülür. İnsanlarda ateş, boğaz ağrısı, kas ve eklem ağrıları, kuru öksürük, solunum güçlüğü gibi klasik grip belirtilerinin yanı sıra ishal de görülebilir. Göz enfeksiyonlarına yol açabilir. Bazı vakalarda ölüme neden olan solunum yetmezlikleri görülür.

KORUNMA

Yabani kuşlardan hayvanlarınızı ve kendinizi koruyun! Bunun için;

1.  Kümes hayvanlarınızı yabani hayvanların giremeyeceği, kapalı alanlarda barındırın.

2.  Yabani kanatlıların yaklaşmaması için korkuluk kullanın.

3.  Açıkta yiyecek kırıntısı bırakmayın.

4.  Ölü yabani hayvanları evinize getirmeyin, ortada bırakmayın.

5.  Ölü ya da hasta kanatlılara çıplak elle dokunmayın.

6. Çocuklarınızın ölü hayvanlarla oynamasına kesinlikle izin vermeyin.

Kanatlı hayvanlarla yakın temasta bulunan kişiler mutlaka maske ve eldiven kullanmalıdır. Kişisel temizliğe gerekli önem verilmeli,  eller sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.

Hastalığın yayılmasını engellemek için hastalık görülen çiftliklerin karantinaya alınması ve temas halindeki tüm kanatlıların itlaf edilmesi gerekmektedir. İtlaf edilen kanatlılar ve bulaşık malzemeler yakılmalı veya derin çukurlara gömülerek, üzeri sönmüş kireç ile örtülmelidir.

 Kuş gribi etkeni virüs, dış ortamlara dayanıklı değildir. Virüs çamaşır suyu gibi dezenfektanlara karşı dayanıksızdır ve ölür. Pişirme ısısında kolaylıkla ölür, bu nedenle kanatlı etleri ve yumurtalar 70 ˚C’ nin üzerinde en az 5 dakika pişirilerek tüketilmelidir. Kanatlı hayvan etlerinin ve yumurtaların pişirilerek tüketilmesi halinde, insanlarda hastalık oluşması mümkün değildir. Bu güne kadar böyle bir bulaşma rapor edilmemiştir. Bu ürünlerin çiğ ve az pişmiş olarak yenmesi sonucu başka hastalıklar da bulaşabileceğinden, hayvanlara ait bütün ürünlerin iyice pişirildikten sonra tüketilmesi gerekmektedir. Yemek hazırlarken çıplak elle çok dokunulmamalı ve eller iyice yıkanmalıdır. Çiğ ürünle pişmiş ürün asla temas ettirilmemelidir.

Siz ya da yakınınızın hastalandığından şüpheleniyorsanız hemen en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.

Betül İvgin UZAN

Veteriner Hekim