TMO ALIMLARA SEZON BAŞINDA BAŞLASIN

FINDIK  ÜRETİCİLERİ   SENDİKASI

BUCAK MAH.BEKİR SITKI PAMUK CAD.NO:5/D                                                  ORDU

Sayı :   2017-04

Konu : 2017-18  Yılı Değerlendirmesi Hakkında

                       TMO ALIMLARA SEZON BAŞINDA BAŞLASIN

 Fındık da bitmek bilmeyen rekolte tartışmaları devam ediyor

Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığının daha önce almış  olduğu fındık rekolte açıklamaları tekelden olacağı kararına rağmen 2017-18 sezonuna ilişkin fındık rekolte açıklamaları ardı ardına geldi.Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi tıpkı geçmiş yıllarda olduğu gibi ilk açıklamasını yaptı.Hindistanın Chennai knetinde 36.kongresini gerçekleştiren konsey Türkiyeden de temsilcilerinin hazır bulunduğu kongrede 2017-2018 fındık sezonu için 650 bin ton üretim tahmini ve 50 bin ton geçen yıldan devirle 720 bin ton rekolte açıklamsı yaptı.Diğer yandan TUİK de yapmış olduğu açıklama ile fındık da 2017-18 sezonu için 600 bin ton rekolte tahmini yaptı.Ancak bu rakamın iklimsel faktörler ve külleme hastalığına bağlı olarak %15 daha az gerçekleşebileceği öngörüsü yapıldı. Böylelikle Gıda Tarım Ve Hayvancılk Bakanlığının Rekolte açıklamalarına ilişki kararı bu yıl da yok hükmünde oldu. Bakanlığın  rekolte tahminine ilişkin önümüzdeki günlerde açıklama yapması beklenmektedir.

Fındık fiyatı tekliyor

2014 yılı don afetinden bu yana fındık fiyatları çift  hanelerde dolaşmış hatta bir ara  22,00 TL sına kadar alıcı bulmuştu.2016-17 fındık sezonu başlangıcında hızla 15,00 TL sına kadar fiyatlar yükseliş göstermiş ardından fiyatlarda gerileme başlamış sezonda ortalama fiyat 12-12,50 bandında gerçekleşmişti.Sezon sonuna doğru daha da baskılanan fiyatlar 8,00-8,50 TL bandına kadar gerilemişti.Bu süreçte TMO devreye sokularak 10 TL ve üzerinden alımlar yapılmıştı. Gelinen noktada   fındık fiyatalarında azalan üretime paralel olarak fındık fiyatlarındaki çift haneli rakamlar  psikolojik eşik fiyatı olan 10 TL bandının altına da gerileyerek 8,00-8,50 TL gibi tek haneli rakamlara inmiştir.AKP hükümetinin TMO sini nasıl konumlayacağı fındık üreticisi tarafından endişe ile izlenmektedir.

 Çiftçiler Daha da Yoksullaşıyor                      

Ekonomik kriz  daha da derinleşmekte, döviz kurlarındaki  durdurulamayan artışlar hammadde olarak dışa bağımlı  girdi fiyatlarını  sürekli artırmaktadır. Ürün fiyatları yerinde sayarken bir yandan tarımsal girdi fiyatları diğer yandan da yaşamsal girdiler zam üstüne zam almakta ve fındık çiftçisi yoksulluğa  mahkum edilmektedir.

            Fındık çiftçisinin  insanca yaşamasın için gerekli olan ekmek,şeker vb  yaşamsal ve tarımsal  girdilerin fiyatları sürekli artarken fındık fiyatlarındaki dalgalanmalar borç sarmalının büyümesine sebep olmuş fındık çiftçisi kendi kaderine terk edilmiştir.Darbe girişiminden sonrası ve KHK düzenlemeleri ile olağanüstü dönemlerle geçiştirilen süreç ve de ekonomide yaşanacak olumsuzluklar fındık çiftçisini daha da endişelendirmektedir.

Döviz Kurunda Dalgalanmalar Bitmiyor

 ihraç Ürünü Fındık Fiyatları Yerinde Sayıyor

2016-17 fındık  sezonu başlangıcında 3,20 -3,25 TL bandında olan Dolar kuru 4,00  TL sına ve 3,30-3,40 TL bandında  olan Euro  kuruda 4,20TLsına dayanmış ardından dolar 3,50-3,60 TL bandında  euro da  4,00-4,25 bandında seyir  almıştır. Döviz kurlarında meydana gelen bu dalgalanmalar  ihraç ürünü olan fındık fiyatlarına  bir türlü yansımamıştır. Sezon başında 15,00 TL sından alıcı bulan fındık sezon genelinde 1100-12,00 TL bandından alıcı bulmuştur. İhracatın büyük bir bölümü İtalya, Almanya ve Fransa başta olmak üzere AB ülkelerine gerçekleşmiştir. Bir önceki döneme göre ihracat miktarında ve gelirinde gerileme olmuştur.

Tablo

Kaynak ; İhracatçılarBirliği-istatistik tabloları

İklim Koşulları  ve Külleme Hastalığı Çiftçileri  Zorluyor

              Külleme hastalığı artarak devam etmekte olup fındık üretiminde önemli ölçüde verim kaybı yaratacaktır. Birde buna temmuz sıcakları eklenince fındık da verim kayıpları kaçınılmaz olacaktır. Bu bağlamda Fındık çec olup çuvala girene kadar bir şey konuşmak anlamsız olur.Fındıkta  tarım sigortası yaptıranların sayısı bir önceki yıla göre artış gösterse de henüz yeterli sayıda değildir .Bunun sebebi de  hem primlerin yüksek olması hem de sigorta sisteminin yaygınlaşmasını sağlayacak bir anlayıştan uzak olmamızdır .Her ne kadar primin %50’si  devlet tarafından karşılansa da bu oran  don teminatında %60 oranına kadar çıkmakta olup geriye kalan prim ödemeleri  çiftçiler tarafından ödenmektedir. Primler yüksek ve sigorta sistemi çiftçiler lehine değil de daha çok şirketleri koruma ve kollamaya yönelik kurgulanmıştır. Tarım sigortasında  bu durumun sürdürülebilirliği gittikçe zayıflamaktadır. Aksi taktirde bankalardan kredi kullanmayanlar dışında sigorta yaptıracak çiftçi  kalmayacaktır.

Alan Bazlı Ödemeler Bakanlar Kurulu Kararı ile Uzatılıyor

.

         Alan bazlı ödemelerin ilk üç yıllık planından sonra  ikinci üç yıllık planında sonuna gelinmiş Kasım seçimlerinden sonra AKP hükümeti bir yıl  uzatma uygulamaya geçmiştir. Haziran ayı içinde yapılan  uzatma ödeme ile  fındık çiftçilerine son kez ödeme yapılmıştı. Ancak referandum sürecinde alan bazlı ödemede bir kez daha uzatma kararı çıkmıştır. Bu süreçlerde bir türlü çiftçi lehine depoculuk sistemi geliştirilememiştir. Oysaki don afetinin yaşanmış olduğu 2014  yılı fındık gibi ihracat ürünlerinde arzın kontrolünü sağlayacak ve düzenleyecek olan depolama sisteminin önemini bir kez daha açığa çıkarmıştır.

Fındık Bizim Ürün Olmaktan Çıkıyor

Bir zamanlar Fiskobirliğin tek başına söz sahibi olduğu fındık ihracatında artık İtalyan,Alman ve Fransız çok uluslu gıda ve tarım sirketleri belirleyici konumdalar.İtalyan Ferrero ve onun Türkiye deki kolu Oltan  Gıda fındık ihracatında oldukça önemli bir yer tutmaktadır.Bu şirketler sadece fındık ihracatı yapmayıp aynı zamanda ülkemizde bir çok çalışanı ile sahada da yer almaktadırlar. Ayrıca Almanya ülkesinde fındık üretmemesine rağmen dünya fındık ticaretinde önemli bir rol oynamaktadır.

FINDIĞIN REFERANS FİYATI    15,00    TL OLMALIDIR

Fındık Üreticileri Sendikası olarak kurulduğumuz 2004 yılından bu yana her hasat öncesi fındık referans fiyatlarını açıkladık. Referans fiyatın  hesaplamasında dünyada yetişen diğer ürünlerin fiyatları nasıl hesaplanıyorsa aynı kriterleri esas aldık. Yani fındık maliyet fiyatı üzerine % 25 kar payı ve onun da üzerine  dört kişilik çekirdek ailenin yaşam standardını esas alan  ve ekonomik göstergelerde alım gücünün daha da azaldığı noktasından % 8,79 yıllık enflasyon farkını da içine alan  %33 luk  insanca yaşama payı ekleyerek fındık fiyatını hesapladık.  AKP Hükümetinin enflasyon hedeflerini baz alarak hesaplamalarımızı yaptık.Rekolte tahminlerini ve külleme hastalığının verim kabına etkilerini  dikkate alarak ortalama maliyeti 8,43 TL olarak belirledik.Çıkan bu maliyet fiyatının üzerine % 25 kar payı + % 33 insanca yaşama payını eklediğimizde; 1 kg fındığın fiyatı en az   14,015 TL olmalıdır. Böylelikle  geçen sezondan bir miktar daha fazla üretime olsa dahi  en azından geçen yılki  referans fiyat korunarak referans fiyat 15,00 TL olarak açıklanmalıdır.

TMO Sezon Başında Müdahale Alımlarına Başlamalıdır

Geçen sezon sonlarına doğru müdahale alımlarına başlayan TMO bu sezon başlarında 14,00 TL dan alımlara başlamalı  referans fiyat 15,00 TL oluşuncaya kadar  alımlara devam etmelidir. Bu bağlamda;Fındık-SEN olarak Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanına ve ülke kamuoyuna Çiftçilerin Cenevre de  Birleşmiş Milletler tarafından kabul gören haklarından bir tanesinin de Tarımsal Üretimde Fiyat ve Piyasa Belirlemede Özgürlük Hakkı olduğunu ve çiftçilerin bu kapsamda adil bir piyasaya  ve tatmin edici  bir fiyata ulaşma haklarını hatırlatmak öncelikli görevimizdir.

        Çiftçiler Talep Ediyor

      …Fındık-SEN olarak fındık tüm tarafların kazanacağı bir formülün peşinde değiliz.Çok iyi bilmeliyiz ki  bir tarafta üreten çiftçiler diğer tarafta ürettiklerimizi yok pahasına almaya çalışan şirketler var. Şirketler kazanırsa paralar ülke ekonomisine değil Çok uluslu Şirketlerin havuzuna akacaktır. Oysa fındık çiftçileri kazanırsa ülke ekonomisi de kazanacaktır. Onun içindir ki AKP hükümeti ve ona bağlı  Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı TMO sini sezon başında devreye sokmalıdır.

        …  FİSKOBİRLİK’in    üretimden  pazarlamaya kadar   zincirin  her halkasına sahip olacak şekilde   ve fındık çiftçilerinin yönetimlerini demokratik olarak belirleyecekleri bir yapıya kavuşturulmasını talep .ediyoruz.ANAP-DSP-MHP koalisyonu döneminde sözde özgürleştirme yasası olarak çıkarılan   4572 sayılı kooperatif yasasının şirketler lehine olan hükümleri  kaldırılsın diyoruz.             

• Gerek Uluslar arası sözleşmelerden gerekse de  Anayasadan gücünü alan Fındık çiftçilerinin, bağımsız olarak sendikal örgütlenmesini sağlayacak iç hukuk düzernnlemeleri yapılsın.Var olan Ziraat Odaları,Birlikler  v.b çiftçi örgütleri de demokratik yapılara kavuşturulmasını talep ediyoruz.
• Lisansı depoculuk şirketlere kazandırmaya yönelik değil,fındık çiftçilerinin yararına olacak şekilde kurgulanmasını talep ediyoruz.Alan bazlı ödemelerin heba edilen ilk üç yıllık takviminden sonra ne yazık ki ikinci üç yıllık planda da  bu konunun mutlak çözümü sağlanmamıştır.Bu konuda Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının gerekli adımları acilen atmasını bekliyoruz.
• Tarım Sigortaları Yasası şirketlerin kazancını artırmak için değil,fındık çiftçilerinin zor günlerinde yardımcı olmak amacıyla yeniden düzenlenmesini talep ediyoruz.
• Fındık çiftçileri eksiksiz sosyal güvenceye kavuşturulmasını talep ediyoruz.
• Mevsimlik işçiler için  2009 yılında hazırladığımız rapordan sonra ulaşım,barınma ve çocuk emeğinin kullanılmasında birtakım olumlu gelişmeler olsa da yeterli   değildir.Hala hazırda mevsimlik tarım işçileri düşük ücretli ve sosyal güvencesiz çalışmaya devam etmektedirler.Mevsimlik işçilerin koşullarının iyileştirmesinin garantiye alınmasını,çocuk emeğinin kullanılmamasını talep ediyoruz.01/08/2017

                                                                                                               Kutsi YAŞAR

                                                                                                              Fındık-SEN Gn.BŞK.