Osman Ağa...

Osman Ağa, hayatı ve ölümü, Osmanlı ve Cumhuriyet tarihinde çok tartışmaya neden oldu.

Birinci dünya savaşı ve cumhuriyetin kuruluşu sürecinde Karadeniz'de Osman Ağa, Ege Bölgesi'nde Çerkes Ethem Bey ve diğer bölgelerde farklı önderler örgütlü bir güç olarak yer aldılar. Kuvayi Milliye hareketi bu güçlerle içiçe ve ittifak halindeydi. Türkiye'de ulus devletin kurulması bu güçlerle olmuştur. O yıllarda bu güçler olmasa ulus devlet kurulamazdı. Çünkü Türkiye’de Osmanlıcılık'ın büyük etkisi vardı ve Türk toplumu Yakup Kadri'nin Yaban kitabında yazdığı gibi henüz Türk ulusal bilincini net biçimde bilmiyordu. Bu eksikliği eski yıllarda nasıl İttihat ve Terakki tamamlamışsa o anda da Kuvvacılar, Osman Ağa ve Çerkes Ethem tamamlamıştır. Bütün devrimler, örneğin, Sovyet devriminde olduğu gibi yerel güçler, örgütler merkezi devlete yani ordu ve kolluk gücüne eklemlenir. Buna aykırı davranan ya da özerk davranışlar gösterenler ise tasfiye edilir. Kısacası mesele sadece Osman Ağa veya Çerkes Ethem'in kim veya kimler tarafından yok edildiği meselesinden ötedir. Mesele yeni Cumhuriyet kurulurken ve devlet yeniden örgütlenirken yol arkadaşlığı yapılan güçlerin merkezi devlete uyum sağlamayacakları düşünülerek tasfiye edilmesidir. Bu durum bizde bildiğimiz biçimde olmuş. Örneğin Sovyet Rusya'da çok kanlı biçimde olmuştur.

Özcesi her yeni kuruluş tasfiye ve ölümler üzerinden gerçekleşiyor. Tarihin diyalektiği bu.Yani Güç... Bizdeki süreci ayrıntılı biçimde öğrenmek isteyenler için Dr. Rıza Nur'un Topal Osman Ağa. Mangal Yürekli Adam. Kitabını tavsiye ederim.